Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh Cao mỡ máu

Chế độ ăn là một trong những vấn đề cần quan tâm hàng đầu của những người có mỡ máu cao. Vậy họ nên ăn gì và không nên ăn gì trong bữa ăn để có thể giảm mỡ máu?

THỰC ĐƠN MẪU

VD: Thực đơn cho người bệnh nam giới có cân nặng 60kg và cao 160cm

THỰC PHẨM NÊN DÙNG

• Các loại ngũ cốc chế biến thô: gạo nứt, bánh mỳ đen, ngô, khoai, sắn, bún, phở…
• Khoai củ và các sản phẩm chế biến.
• Ăn đa dạng các loại thịt, cá, tôm, cua,… (Đặc biệt là cá: Ăn cá ít nhất 3-4 lần/tuần, chọn các loại cá da trơn). Ăn thịt nạc hoặc thịt da cầm không da. Đậu tương và các chế phẩm từ đậu tương như đậu phụ, sữa đậu nành,…
• Dầu thực vật: Dầu đậu nành, dầu vừng, dầu oliu…
• Rau xanh: Ăn đa dạng các loại như dưa leo, rong biển, súp lơ, hành tây, mướp đắng, mầm đậu xanh, cà rốt…( các loại rau lá).
• Quả chín: Ăn đa dạng các loại quả như táo, kiwi, cam …

THỰC PHẨM HẠN CHẾ DÙNG

• Đồ ăn nhanh, chứa nhiều muối: mỳ tôm, các loại bánh mặn, gà rán và khoai tây chiên KFC… Các loại bánh ngọt.
• Thực phẩm chế biến sẵn, chứa nhiều muối: thịt muối, cá muối, giò, chả, pate, dưa muối, cà muối, mì ăn liền…
• Phủ tạng động vật: óc, tim, gan, bầu dục…
• Mỡ động vật da, thịt động vật chưa lọc mỡ, gạch cua, gạch tôm
• Dầu thực vật nhiều chất béo bão hòa như dầu cọ, dầu dừa, dầu hạnh nhân,…

THỰC PHẨM KHÔNG NÊN DÙNG

• Các chất kích thích: rượu, bia, cà phê.

CHẾ BIẾN MÓN ĂN

• Nên chế biến các món ăn nhạt tới mức có thể chấp nhận được và giảm dần lượng muối tới mục tiêu: <5g muối/ngày.
• Có thể thay thế 1g muối = 1 thìa cà phê nước mắm (5ml)
• Không nên sử dụng mỳ chính, bột nêm thêm vào quá trình chế biến món ăn.
• Không nên sử dụng mỳ chính, bột nêm thêm vào quá trình chế biến món ăn.

THỰC PHẨM THAY THẾ TƯƠNG ĐƯƠNG

NHỮNG ĐIỀU NÊN LÀM

• Nên ăn nhạt.
• Nên ăn thực phẩm có nhiều tác dụng giảm mỡ trong máu như: Gừng, chế phẩm đậu sữa, nấm hương, mộc nhĩ, hành tây, ba ba, trà, dầu ngô.
• Nên dùng dầu ô liu, dầu cải, dầu ngô, dầu hạt rum, dầu đậu nành và dầu hướng dương. Đây là những loại dầu có tác dụng làm hạ mức cholesterol. Điều cần lưu ý là tổng tất cả các loại chất béo nói trên đều không được vượt quá 30% lượng calo cho phép.
• Ăn nhiều cá (mỗi tuần vài ba lần) để thu nhận axit béo hệ Omega-3, có tác dụng bảo vệ tim mạch. Cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá trích và cá thu có nhiều axit béo loại này.
• Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn, đặc biệt là dưới dạng hòa tan. Những thức ăn có nhiều chất xơ hòa tan là gạo lức, các hạt họ đậu, đậu lăng, lúa mạch, rau, trái cây (táo, lê, ổi, mận, cam, bưởi). Các thức ăn này làm giảm lượng chất béo và cholesterol được hấp thụ vào cơ thể, giúp “trục xuất” các muối mật ra ngoài.
• Nạp đủ axit folic: Nếu hàm lượng axit này trong máu quá thấp thì hàm lượng homocystein sẽ tăng, dẫn đến nguy cơ bị bệnh tim. Các nhà nghiên cứu khuyến cáo nên thu nạp mỗi ngày 400 microgram axit folic qua các thực phẩm như rau chân vịt, nước ép trái cam, bánh mì, lạc, đậu trắng và mầm lúa mì.
• Ăn nhiều rau quả và trái cây tươi loại ít ngọt (khoảng 500g mỗi ngày), nên ăn trái cây nguyên cả múi/tép hơn là ép lấy nước uống.
• Ăn nhiều tỏi.
• Mỗi tuần nên có ít nhất là 3 ngày ăn cá và 1 ngày ăn đậu (đậu hũ, đậu ve, đậu xanh…) thay cho ăn thịt.
• Nếu ăn thịt, nên chọn các loại thịt nạc không lẫn mỡ, da và gân. Nếu ăn tôm, cua, ghẹ… nên bỏ phần gạch.
• Mỗi tuần chỉ nên dùng 2 quả trứng gà hoặc trứng vịt.
• Nên dùng dầu thay cho mỡ động vật (dầu đậu nành, dầu hướng dương, dầu ô liu…)
• Nên uống đủ nước trong ngày (kể cả nước lá chè xanh).

NHỮNG ĐIỀU KHÔNG NÊN LÀM

Những thực phẩm sau chứa hàm lượng cholesterol cao mà những người bị mỡ máu nên tránh xa:

• Muối: Nên giảm lượng muối xuống dưới 5g/ngày bằng cách tránh muối bột, hạn chế sử dụng muối trong nấu ăn bằng cách chọn những thực phẩm tươi, tránh thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp.
• Đồ uống có cồn: Bệnh nhân bị mỡ máu cao cần hạn chế tới mức tối đa việc sử dụng các loại đồ uống có cồn.
• Đường: Hạn chế sử dụng đồ uống, thực phẩm chứa đường, đặc biệt là nước ngọt.
• Thuốc lá: Tránh hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với thuốc lá.
• Thực phẩm có hàm lượng Cholesterol cao: Cần chú ý hạn chế các thực phẩm giàu cholesterol trong mỗi bữa ăn, đặc biệt là não, bầu dục, gan, nội tạng động vật. – Không nên ăn quá 2 quả trứng/ngày, do lòng đỏ trứng rất giàu cholesterol.
• Người bệnh cần giảm thiểu hàm lượng thịt đỏ trong bữa ăn vì đây là một trong những loại thực phẩm có hàm lượng cholesterol cao.
• Ngoài ra, cũng nên hạn chế các loại thịt mỡ, thịt có gân, da động vật…
• Chất béo (lipid) no: Chất béo no không chỉ làm tăng hàm lượng cholesterol mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Do đó, cần hạn chế sử dụng các thực phẩm chứa chất béo no như mỡ, bơ, nước luộc thịt trong khẩu phần ăn của bệnh nhân nhiễm mỡ máu.
• Hạn chế ăn tối muộn: Tối muộn là thời điểm năng lượng tiêu hao ít nhất trong ngày. Việc ăn tối quá muộn có thể khiến cho hàm lượng cholesterol nạp vào không kịp tiêu hóa, đọng lại tại thành động mạch. Tình trạng này lâu ngày có thể gây xơ vữa động mạch. Vì vậy, nên sắp xếp thời gian ăn tối sớm, kết hợp tập thể dục điều độ để hàm lượng chất béo nạp vào cơ thể bị tiêu hao.